صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۵۹٬۸۲۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

مثالی از رمز سزار با میزان انتقال ۳

رمز سزار در رمزنگاری از ساده‌ترین و شناخته‌شده‌ترین تکنیک‌های رمزگذاری است. این رمز یک نوع رمز جانشینی است که در آن هر حرف در متن آشکار با حرف دیگری با فاصله‌ای ثابت در الفبا جایگزین می‌شود؛ به این فاصلهٔ ثابت «مقدار انتقال» گفته می‌شود. برای مثال اگر مقدار انتقال برابر ۳ انتخاب شود و رمزنگاری روی متن با الفبای انگلیسی انجام شود، حرف D به جای حرف A می‌نشیند، حرف E به جای حرف B می‌نشیند، تا آخر. نام رمز سزار از ژولیوس سزار گرفته شده است که از آن در ارتباطات محرمانهٔ خود استفاده می‌کرد. رمزهای جانشینی پیش از ژولیوس سزار هم استفاده می‌شدند. به عنوان مثال می‌توان به رمز اتبش و مربع پولیبیوس اشاره کرد. اما استفاده از انتقال دورانی، نخست به نام ژولیوس سزار ثبت شده است. از رمز سزار حتی تا سال ۱۹۱۵ در ارتباطات نظامی استفاده شده است. ارتش روسیه از آن به عنوان جایگزینی برای سیستم‌های پیچیده‌تر که یادگیری آن‌ها برای لشگریان دشوار بود، استفاده می‌کرد. در نتیجه، تحلیل‌گران رمز آلمانی و اتریشی پیام‌های روسی را به راحتی شنود می‌کردند. رمز سزار مانند تمام رمزهای جانشینی تک‌الفبایی دیگر به راحتی شکسته می‌شود و در حضور تکنیک‌های مدرن رمزگشایی، هیچ‌گونه امنیتی برای ارتباطات فراهم نمی‌کند. به همین دلیل، این رمز معمولاً به عنوان یکی از اجزای سیستم‌های رمزگذاری پیچیده‌تر مانند رمز ویژنر استفاده می‌شود. یک کاربرد مدرن رایج رمز سزار، روت۱۳ است که در تالارهای گفتگوی اینترنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روت۱۳ حالت خاصی از رمز سزار است که از میزان انتقال ۱۳ استفاده می‌کند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… یکی از غذاهای سنتی روسیه با نام استروگانینا، از ماهی خام یخ‌زده تهیه و به‌شکل تُرد و یخ‌زده خورده می‌شود؟ (در تصویر)
… خنجر توت‌عنخ‌آمون از شهاب‌سنگ ساخته شده بود؟
… آئین سنتی قالی‌شویان تنها مراسم مذهبی اسلامی در ایران است که بر اساس تقویم خورشیدی برپا می‌شود؟
… توماس ودرز با بینی‌ای به اندازهٔ ۲۰ سانتی‌متر، بلندترین بینی ثبت شده در تاریخ را داشته؟
… واکسن ب.ث.ژ. که برای حفاظت در برابر عفونت سل کاربرد دارد، به‌عنوان داروی سرطان مثانه هم استفاده می‌شود؟
… نام بیماری آلزایمر برگرفته از نام آلویس آلزایمر، روان‌پزشک آلمانی است که نخستین‌بار در سال ۱۹۰۶ به تشریح علائم آن پرداخت؟

بیشتر… – پیشنهاد یک مقاله

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند.

ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۶ آبان ۱۴۰۴ خورشیدی) ۱٬۰۵۹٬۸۲۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

سانائه تاکایچی

سانائه تاکایچی (در تصویر) توسط مجلس ملی ژاپن به عنوان اولین نخست‌وزیر زن این کشور انتخاب شد.
قطعاتی از جواهرات سلطنتی فرانسه در جریان دستبرد به گالری آپولون موزه لوور در پاریس به سرقت رفت.
پس از فرار آندری راژولینا از کشور در پی اعتراضات گسترده و کودتای نظامی، مایکل راندریانینا رئیس‌جمهور ماداگاسکار شد.
دلن اچ. اکس هجدهمین رئیس کلیسای عیسی مسیح مقدسین آخرین زمان شد.
حماس و اسرائیل آتش‌بس را آغاز کردند و گروگان‌های اسرائیلی و زندانیان فلسطینی را به‌عنوان بخشی از طرح صلح غزه آزاد کردند.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۲۸ اکتبر ۲۰۲۵ میلادی برابر ۶ آبان ۱۴۰۴ هجری خورشیدی و ۶ جمادی‌الاول ۱۴۴۷ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۶۳۶ - دانشگاه هاروارد نخستین مؤسسه آموزش عالی در آمریکا، توسط هیئت قانونگذاری «مهاجرنشینان خلیج ماساچوست»، تأسیس شد.
۱۹۵۴ - با گذشت بیش از یکسال از کودتای ۲۸ مرداد در ایران، محکمه تجدید نظر نظامی تهران، حکم اعدام حسین فاطمی (در تصویر) منتقد شاه و وزیر امورخارجه دولت محمد مصدق را تأیید کرد. این حکم، در همان روز به اجرا درآمد.
۱۹۶۲ - با موافقت شوروی برای برچیدن موشک‌های خود از کوبا، بحران موشکی کوبا که جهان را تا آستانه یک رویارویی هسته‌ای پیش برده بود، پایان گرفت.
۱۹۹۳ - نخستین دادگاه متهمین پرونده ترور برخی مخالفان جمهوری اسلامی ایران در یک رستوران در آلمان، معروف به ترور میکونوس، برگزار شد.
۲۰۰۷ - کریستینا فرناندز نخستین زن آرژانتینی شد که با پیروزی در انتخابات سراسری، به سمت ریاست جمهوری این کشور می‌رسد.

زادروزها

۱۹۱۴ - زادروز جوناس سالک پزشک آمریکایی، کاشف واکسن فلج اطفال
۱۹۳۳ - زادروز گارینشا فوتبالیست برزیلی
۱۹۴۹ - زادروز کیتلین جنر ورزشکار دو و میدانی و ترنس آمریکایی
۱۹۵۵ - زادروز ویلیام هنری گیتس سوم مشهور به بیل گیتس مدیر شرکت مایکروسافت
۱۹۶۳ - زادروز اروس رامازوتی خوانندهٔ ایتالیایی
۱۹۶۷ - زادروز جولیا رابرتز بازیگر آمریکایی

درگذشت‌ها

۳۱۲ - درگذشت ماکسنتیوس امپراتور روم از ۳۰۶ تا ۳۱۲
۱۷۰۳ - درگذشت جان والیس ریاضیدان انگلیسی
۱۷۰۴ - درگذشت جان لاک فیلسوف انگلیسی
۱۷۴۰ - درگذشت آنای روسیه تزار روسیه از سال ۱۷۳۰ تا ۱۷۴۰
۱۹۰۰ - درگذشت ماکس مولر زبان‌شناس و خاورشناس آلمانی
۲۰۰۵ - درگذشت ریچارد اسمالی شیمیدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۹۶ به همراه روبرت کرل و هارولد کروتو

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اکتبر – یادبودهای بیشتر…