Apollo

Apollo

Enghraifft o:	duw Groeg, duwdod heulol, duw Olympaidd, duwdod Rhufeinig
Rhan o	Deuddeg Olympiad, Dii Consentes
Dynodwyr
Freebase	/M/0hd7
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Apolon yn chwarae cithara (fresco, heddiw yn y Palatin Antiquarium, Rhufain, ca. 50)

Apollo gyda bwa a saeth; cerflun yn Amgueddfa'r Ashmolean, Rhydychen

Mae'r erthygl hon yn trafod y duw Groegaidd Apollo. Am raglen ofod Americanaidd o'r un enw, gweler Rhaglen Apollo.

Duw Groegaidd a Rhufeinig oedd Apollo neu Apolon (Hen Roeg: Ἀπόλλων; Lladin Apollo). Ym mytholeg Roeg roedd yn dduw goleuni a'r gwanwyn, proffwydoliaeth a'r celfyddydau, yn enwedig barddoniaeth a cherddoriaeth. Roedd Oracl Apollo yn Delffi yn cael ei ystyried yn oracl pwysicaf yr hen fyd. Roedd yn un o ddeuddeg duw pwysicaf y pantheon Groegaidd.

Roedd yn fab i Zews a Leto, ac yn efaill i'r dduwies Artemis. Dywedir iddo gael ei eni ar ynys Delos. Mae tarddiad yr enw'n ansicr. Mae'r ffurf Dorig Απέλλων yn hŷn ac yn tarddu o ffurf cynharach eto, sef: Απέλjων. Yn sicr, gellir gweld cyswllt rhwng yr enw â'r mis Dorig Απέλλαιος a gyda'r hen ŵyl Apellai (neu απελλαι).

Yn ôl gwahanol ffynonellau, cariadon Apollo a'i blant gyda hwy oedd:

• Akantha
  • Amphissos
  • Anios
  • Aristaios
• Arsinoe
  • Asklepios
• Chione
• Daphne
• Dryope
• Hekuba
  • Hyakinthos
• Kalliope
• Kassandra
  • Kinyras
• Koronis
  • Kyknos
  • Kyparissos
• Leukothea
  • Linos
• Manto
  • Mopsos
  • Orpheus
  • Phemonoe
  • Philammon
  • Polyxena
• Psamathe
  • Linos
• Rhoeo
• Terpsichore
  • Troilos
• Urania

Ffynonellau clasurol

• Aelian, Varia Historia
• Apollodorus I & III Llyfr
• Diodorus Siculus III Llyfr
• "Emynau Homer"
• Homer, Iliad
• Hyginus Mythographus, Chwedlau