Jump to content

Init

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Ti Init ☉
Ti Init
Panagpalpaliiw a datos
Natimbeng a kaadayo
manipud iti Daga		1 au ≈ 1.496×108 km
8 min 19 s iti kapardas ti lawag
Kalawag a panakakita (V)−26.74[1]
Patingga a kinadakkel4.83[1]
Espektral a pannakaidasigG2V[2]
MetalasidadZ = 0.0122[3]
Angular a kadakkel31.6–32.7 minminuto iti arko[4]
Dagiti pangilasinSolar
Dagiti panangilasin a maipapan iti panagliklikmut
Natimbeng a kaadayo
manipud iti bugas ti Nagririmpuok a Bitbituen		≈ 2.7×1017 km
27,200 lawag-tawtawen
Galaktiko a paset ti panawen(2.25–2.50)×108 a tawen
Belosidad≈ 220 km/s (panagliklikmut iti lawlaw ti Nagririmpuok a Bitbituen)
≈ 20 km/s (relatibo iti agpakatengnga a belosidad dagiti sabali a bituen iti estelar a kaarruba)
≈ 370 km/s[5] (relatibo iti Kosmiko a mikrooda a lugar iti likud a radiasion)
Dagiti pisikal a pannakaidasig
Ekuatorial a rayos695,700 km[6]
109 R_Daga[7]
Ekuatorial a palikaw4.379×106 km[7]
109 × Daga[7]
Pannakadalumpinas9×10−6
Kalawa ti rabaw6.09×1012 km2[7]
12,000 × Daga[7]
Tomo1.41×1018 km3[7]
1,300,000 × Daga
Masa(1.98855±0.00025)×1030 kg[1]
333,000 Masa ti Daga[1]
Natimbeng a densidad1.408 g/cm3[1][7][8]
0.255 × Daga[1][7]
Densidad ti tengnga (naimodelo)162.2 g/cm3[1]
12.4 × Daga
Ekuatorial a gabidad ti rabaw274.0 m/s2[1]
27.94 g
27,542.29 cgs
28 × Daga[7]
Moment of inertia factor0.070[1] (karkulo)
Belosidad ti panagtalaw
(manipud iti rabaw)		617.7 km/s[7]
55 × Daga[7]
TemperaturaTengnga (naimodelo): 1.57×107 K[1]
Potoespero (epektibo): 5,772 K[1]
Corona: ≈ 5×106 K
Luminosidad (Lsol)3.828×1026 W[1]
≈ 3.75×1028 lm
≈ 98 lm/W epikasia
Natimbeng a kinaraniag (Isol)2.009×107 W·m−2·sr−1
Tawen≈ 4.6-bilion a tawtawen[9][10]
Dagiti pannakaidasig ti panagtayyek
Batuag a panagtayyek7.25°[1]
(iti ekliptiko)
67.23°
(iti galaktiko a plano)
Kanawan a panagpangato
of North pole[11]		286.13°
19 h 4 min 30 s
Deklinasion
ti Amianna nga Ungto		+63.87°
63° 52' Amianan
Sideral a panagliklikmut a panawen
(iti ekuador)		25.05 d[1]
(iti 16° latitud)25.38 d[1]
25 d 9 h 7 min 12 s[11]
(kadagiti ungto)34.4 d[1]
Kinapardas a panagpalpalikmut
(iti ekuador)		7.189×103 km/h[7]
Potoesperiko a pakabuklan (babaen ti masa)
Hidrohenio73.46%[12]
Helio24.85%
Oksiheno0.77%
Karbon0.29%
Landok0.16%
Neon0.12%
Nitrohenio0.09%
Silicon0.07%
Magnesio0.05%
Asupre0.04%

Ti Init ket isu ti bituen iti tengnga iti Sistema a Solar. Daytoy ket gangani a nagtimbukel ken nabuklan ti napudot a plasma a nailaga kadagiti magnetiko a lugar.[13][14] Addaan ti diametro ti agarup a 1,392,000 km, agarup a 109 a dakdakkel ngem ti Daga, ken addaan ti masa a (agarup a 2×1030 kilograms, 330,000 a dakdakel ngem ti daga) a mangbukel daytoy ti agarup a 99.86% iti dagup a masa iti Sistema a Solar.[15] Ti panaka-kimiko, agarup a tallo a pagkatlo iti masa ti Init ket nabuklan iti Hidróheno,a dagiti nabati ket kaaduan a helio. Dagiti nabati (1.69%, nupay kasta daytoy ket agarup a 5,628 a dakdakkel ngem ti masa ti Daga) ket binuklan dagiti nadagsen nga elemento, a mairaman ti Oksíheno, karbon, neon ken landok, ken dadduma pay.[16]

Ti nailangitan a panakaidasig ti Init, a naibatay ti espektral a klase, ket G2V, ken di-pormal a nainaganan a kas ti duyaw nga ansisit, gapu ta ti makita a panagsilnagna ket kapigsaan iti duyaw a berde a paset iti espektro ken ngem nupay kasta ti marisna ket puraw, manipud ti rabaw ti Daga daytoy ket agparang a kas duyaw gapu ti atmospera a panakaiwarwaras iti asul a lawag.[17][18] Iti espektral a klase nga etiketa, ti G2 ket mangitudo ti bukodna a rabaw a temperatura iti agarup a 5778 K (5505 °C), ken ti V a mangitudo ti Init, a kasla kapada dagiti bitbituen, ket maysa a nangruna a panagsasaruno a bituen, ken isu a daytoy ket agaramid ti bukodna nga enrhia babaen ti nuklear a panaglunag iti hidroheno nga nuklei inti helio. Iti bugasna, ti Init ket aglunag kadagiti 620 a riwriw a metriko a tonelada iti hidroheno iti tunggal maysa a segundo. Naikapanunutan idi dagiti astronomo a daytoy ket maysa a bassit ken saan a naisangyan a bituen, ti Init tattan ket naikapanunutanen a naranraniag iti agarup a 85% kadagiti amin a bituen iti Nagririmpuok a Bitbituen nga ariwanas, a kaaduan kadagitoy ket dagiti nalabbaga nga ansisit.[19][20] Ti patingnga a kadakkel iti init ket +4.83; nupay kasta, a kas ti kaasitgan a bituen iti Daga, ti Init ket isu ti karaniagan a banag iti langit nga adda iti nalawag a kadakkel iti −26.74.[21][22] Ti napudot a korona ti Init ket agnaynayon a dumakdakkel idiay tangatang a daytoy ket agparpartuat ti solar nga angin, maysa daytoy a waig dagiti nakarga a partikula a gumayat idiay heliopause kadagiti agarup a 100 nga astronomicko a paset. Ti labutab iti interestelar a pamay-an a pinorma babaen ti solar nga angin, ti heliospera, ket isu ti kadakkelan nga agnanayon a patakder idiay Sistema a Solar.[23][24]

Ti Init ket agdama nga agbanbaniaga babaen ti Lokal nga Interestelar nga Ulep iti sona ti Lokal a Labutab, iti kaunegan ti barakus iti Orion nga Ima iti Nagririmpuok a Bitbituen nga ariwanas. Kadagiti 50 a kaasitgan a nailangitan a sistema iti uneg ti 17 a lawag a tawtawen manipud ti Daga (a ti kaasitgan ket ti nalabbaga nga ansisit a nanaganan ti Proxima Centauri iti agarup a 4.2 a lawag a tawtawen a kaadayo), ti Init ket maikapat ti ranggo babaen ti masa.[25] Ti Init ket palikmutenna ti tengnga iti Magririmpuok a Bitbituen iti kaadayo kadagiti agarup a 24000–26000 lawag a tawen manipud ti galaktiko a sentro, a mangleppas ti maysa nga agpakanawan a panaglikmuta, a kas makita manipud kadagiti galaktiko nga amianan nga ungto, iti agarup a 225–250 a riwriw a tawtawen. Gapu ta ti ariwanas tayo ket aggungunay iti respeto iti kosmiko a mikroonda a radiasion ti lugar iti likud (CMB) iti turong iti konstelasion a Hidra iti kapardas iti 550 km/s, ti pagbanagan a kapardas ti Init a mainaig iti CMB ket agarup a 370 km/s iti turong iti Abut wenno Leo.[26]

Ti natimbengan a kaadayo iti Init manipud ti Daga ket agarup a 149.6 a riwriw a kilometro (1 AU), ngem ti kaadayo ket agdumaduma no ti Daga ket aggunay manipud ti perihelion iti Enero aginggana ti aphelion iti Hulio.[27] Iti daytoy a natimbengan a kaadayo, ti lawag ket agbaniaga manipud ti Init aginggana ti Daga iti agarup a 8 minutos ken 19 a segundo. Ti enerhia iti daytoy a lawag ti init ket agsuporta kadagiti gangani amin a kita ti biag iti Daga babaen ti potosintesis,[28] ken mangiturong ti klima ken tiempo iti Daga. Ti dakkel a panakaapekta ti Init iti Daga ket nabigbiganen manipud kadagidi prehistoriko a panawen, ken ti Init ket naipanunutan babaen kadagiti nadumaduma a kultura a kas maysa a dios. Ti napudno a sientipiko a panakaawat iti Init ket nabuntog ti panakarang-ayna, ken nasapsapa ngem ti maika-19 a siglo nga adu dagiti nalatakan a sientista ket addada iti bassit a panakaammo iti maipapan ti bagi a panakabukel ken taudan ti enerhia ti Init. Daytoy a panakawat ket agdama pay ti panagrangrang-ayna; adu pay dagiti naumaduma nga anomalia tatta nga aldaw iti tignay ti Init a saan pay a naipalpalawagan.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Williams, D. R. (1 July 2013). "Sun Fact Sheet". NASA Goddard Space Flight Center. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 15 July 2010. Naala idi 12 Agosto 2013.
  2. ↑ Zombeck, Martin V. (1990). Handbook of Space Astronomy and Astrophysics 2nd edition. Cambridge University Press.
  3. ↑ Asplund, M.; Grevesse, N.; Sauval, A. J. (2006). "The new solar abundances – Part I: the observations". Communications in Asteroseismology. 147: 76–79. Bibcode:2006CoAst.147...76A. doi:10.1553/cia147s76.
  4. ↑ "Eclipse 99: Frequently Asked Questions". NASA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 27 May 2010. Naala idi 24 Oktubre 2010. Naiyarkibo 27 Mayo 2010 iti Wayback Machine
  5. ↑ Hinshaw, G.; et al. (2009). "Five-year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe observations: data processing, sky maps, and basic results". The Astrophysical Journal Supplement Series. 180 (2): 225–245. arXiv:0803.0732. Bibcode:2009ApJS..180..225H. doi:10.1088/0067-0049/180/2/225.
  6. ↑ Mamajek, E.E.; Prsa, A.; Torres, G.; et, al., IAU 2015 Resolution B3 on Recommended Nominal Conversion Constants for Selected Solar and Planetary Properties, arXiv:1510.07674
  7. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 "Solar System Exploration: Planets: Sun: Facts & Figures". NASA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2 Enero 2008. Naiyarkibo 2008-01-02 iti Wayback Machine
  8. ↑ Ko, M. (1999). Elert, G. (ed.). "Density of the Sun". The Physics Factbook.
  9. ↑ Bonanno, A.; Schlattl, H.; Paternò, L. (2008). "The age of the Sun and the relativistic corrections in the EOS". Astronomy and Astrophysics. 390 (3): 1115–1118. arXiv:astro-ph/0204331. Bibcode:2002A&A...390.1115B. doi:10.1051/0004-6361:20020749.
  10. ↑ Connelly, JN; Bizzarro, M; Krot, AN; Nordlund, Å; Wielandt, D; Ivanova, MA (2 Nobiembre 2012). "The Absolute Chronology and Thermal Processing of Solids in the Solar Protoplanetary Disk". Science. 338 (6107): 651–655. Bibcode:2012Sci...338..651C. doi:10.1126/science.1226919. PMID 23118187. Naala idi 17 Marso 2014.Nasken ti rehistrasion
  11. 1 2 Seidelmann, P. K.; et al. (2000). "Report Of The IAU/IAG Working Group On Cartographic Coordinates And Rotational Elements Of The Planets And Satellites: 2000". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-05-14. Naala idi 22 Marso 2006. Naiyarkibo 2018-09-30 iti Wayback Machine
  12. ↑ "The Sun's Vital Statistics". Stanford Solar Center. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-07-03. Naala idi 29 Hulio 2008. Mangdakdakamat iti Eddy, J. (1979). A New Sun: The Solar Results From Skylab. NASA. p. 37. NASA SP-402. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2021-07-30. Naala idi 2017-07-17.
  13. ↑ "Kasano ti katimbukel ti Init?". NASA. 2 Oktubre 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-05-13. Naala idi 7 Marso 2011. Naiyarkibo 2011-05-13 iti Wayback Machine
  14. ↑ "Dagiti immuna nga STEREO nga imahen iti Intero nga Init". NASA. 6 Pebrero 2011. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-04-16. Naala idi 7 Marso 2011. Naiyarkibo 2011-03-08 iti Wayback Machine
  15. ↑ Woolfson, M (2000). "Ti nagtaudan ken ebolusion iti sistema solar". Astronomia ken Heopisika. 41 (1): 1.12. doi:10.1046/j.1468-4004.2000.00012.x.
  16. ↑ Basu, S.; Antia, H. M. (2008). "Helioseismolohia ken Solar a Kaadu". Dagiti Reporta ti Pisika. 457 (5–6): 217. arXiv:0711.4590. Bibcode:2008PhR...457..217B. doi:10.1016/j.physrep.2007.12.002.
  17. ↑ "Sun". World Book. NASA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2005-02-17. Naala idi 2009-10-31. Naiyarkibo 2005-02-17 iti Wayback Machine
  18. ↑ Wilk, S. R. (2009). "Ti Duyaw nga Init a Paradoha". Dagiti Optiko ken Potonika a Damdamag: 12–13. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-06-18. Naala idi 2012-04-05. Naiyarkibo 2012-06-18 iti Wayback Machine
  19. ↑ Than, K. (2006). "Nagkamali dagiti astronomo: Kaaduan kadagiti Bituen ket Agmaymaysa". Space.com. Naala idi 2007-08-01.
  20. ↑ Lada, C. J. (2006). "Panakaaduan dagiti nailangitan ken ti immuna a aramid ti masa: Kaaduan kadagiti Bituen ket Agmaymaysa". Astropisikal a Sursurat ti Warnakan. 640 (1): L63–L66. arXiv:astro-ph/0601375. Bibcode:2006ApJ...640L..63L. doi:10.1086/503158.
  21. ↑ Burton, W. B. (1986). "Dagiti nailangitan a parametro". Dagiti Repaso ti Limbang a Siensia. 43 (3–4): 244–250. Bibcode:1986SSRv...43..244.. doi:10.1007/BF00190626.
  22. ↑ Bessell, M. S.; Castelli, F.; Plez, B. (1998). "Modelo ti tangatang iti nalawa a bedbed dagiti maris, bolometriko a panagtarimaan ken panaglalibrasion ti temperatura para kadagiti O–M a bituen". Astronomia ken Astropisika. 333: 231–250. Bibcode:1998A&A...333..231B.
  23. ↑ "Ti maysa a Bituen nga Adda dagiti dua nga Amianan nga Ungto". Science @ NASA. NASA. 22 Abril 2003. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-07-18. Naala idi 2012-05-30. Naiyarkibo 2009-07-18 iti Wayback Machine
  24. ↑ Riley, P.; Linker, J. A.; Mikić, Z. (2002). "Panagmodelo ti heliosperiko ti agdama a sabanas: Dagiti panagdumaduma ti Solar a siklo" (PDF). Warnakan iti Heopisikal a Panagsukisok. 107 (A7): SSH 8–1. Bibcode:2002JGRA..107.1136R. doi:10.1029/2001JA000299. CiteID 1136. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2009-08-14. Naala idi 2012-05-30.
  25. ↑ Adams, F. C.; Laughlin, G.; Graves, G. J. M. (2004). "Dagiti Nalabbaga nga Ansisit ken ti Gibus iti Nagruna a Panagsasaruno" (PDF). Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica. 22: 46–49. Bibcode:2004RMxAC..22...46A. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-07-26. Naala idi 2012-05-30.
  26. ↑ Kogut, A.; et al. (1993). "Dipole nga Anisotropia iti COBE a Paggiddiatan dagiti Mikroonda a Radiometro dagiti Immuna a Tawen a Mapa". Astropisiko a Warnakan. 419: 1. arXiv:astro-ph/9312056. Bibcode:1993ApJ...419....1K. doi:10.1086/173453.
  27. ↑ "Equinoxes, Solstices, Perihelion, ken Aphelion, 2000–2020". Obserbatori ti marina ti Estados Unidos. 31 Enero 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-10-13. Naala idi 2009-07-17. Naiyarkibo 2007-10-13 iti Wayback Machine
  28. ↑ Simon, A. (2001). TI Pudno a Siensia a Naggapuan dagiti X-a Papeles : Dagiti mikrobio, dagiti layap, ken dagiti mutante. Simon ken Schuster. pp. 25–27. ISBN 0-684-85618-2.
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Init&oldid=404180"