Grand Prismatic Spring
| Grand Prismatic Spring | |||
| varmekjelde | |||
,_Grand_Prismatic_Spring_--_2022_--_2514.jpg?lang=nn) | |||
| Land |  USA | ||
|---|---|---|---|
| Stat | Wyoming | ||
| Fylke | Teton County | ||
| Stad | Yellowstone nasjonalpark | ||
 Grand Prismatic Spring 44°31′30″N 110°50′17″W / 44.525°N 110.83805555556°W | |||
| Wikimedia Commons: Grand Prismatic Spring | |||
Grand Prismatic Spring er ei varm kjelde i Yellowstone nasjonalpark i USA. Ho er den tredje største slike kjelda i verda,[1] etter Frying Pan Lake på New Zealand og Boiling Lake på Dominica. Han ligg i eit geotermisk område kjent som Midway Geyser Basin.
Grand Prismatic Spring blei omtalt av geologar som var med på å utføra Hayden Geological Survey i 1871. Dei gav han namnet «Prismatic» etter dei slåande fargane hans, som minner om regnbogefargane til kvitt lys spreidd av eit optisk prisme: raudt, oransje, gult, grønt og blått.[2]
Historie
[endre | endre wikiteksten]Dei fyrste nedteikningane om kjelda kjem frå tidlege europeiske utforskarar og landmålarar. I 1839 reiste ei gruppe pelsjgegar frå American Fur Company gjennom Midway Geyser Basin og noterte seg ein «kokande sjø»[a] mest truleg Grand Prismatic Spring,[3] med ein diameter på 300 fot (90 m). I 1870 vitja Washburn–Langford–Doane-ekspedisjonen kjelda, og merka seg ein geysir på 50-fot (15 m) i nærleiken som seinare blei kalla Excelsior).[4][5]
Farge
[endre | endre wikiteksten]
Dei sterke fargane i kjelda kjem av mikrobematter rundt kantane av det mineralrike vatnet. Mattene lager farger frå grønt til raudt; fargen kjem an på forholdet mellom klorofyll og karotenoid og på temperaturskilnaden i vatnet. Om sommaren er gjerne mattene oransje til raude, medan om vinteren er dei vanlegvis mørkegrøne.[6] Midten av sjøen er sterilt på grunn av den sterke varmen.
Den djupe blåfargen til vatnet kjem av den innebygde fargen til vatn. Effekten er sterkast i midten av kjelda på grunn av den stere tilstanden og djupna her.[7]
Fysisk struktur
[endre | endre wikiteksten]Kjelda er rundt 370 fot (110 m) i diameter og er 160 fot (50 m) djup. Ein reknar med at ho slepp ut 560 US gallon (2 100 L) av vatn på 160 °F (70 °C) per minutt.[7][8]
Merknadar
[endre | endre wikiteksten]- ↑ "boiling lake"
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «Steam Explosions, Earthquakes, and Volcanic Eruptions—What's in Yellowstone's Future?». U.S. Geological Survey.
- ↑ Traci Bryan; Leslie Machen; Joyce Heinsz; Peggy McCracken. «Grand Prismatic Spring». Lunar and Planetary Institute. Henta 4. desember 2015.
- ↑ «"The Fire Hole": Era of the American Fur Company, 1833-1840». Colter's Hell & Jackson's Hole. National Park Service. Arkivert frå originalen 12. mars 2005.
- ↑ «Notes». Yellowstone National Park: Its Exploration and Establishment. National Park Service. Arkivert frå originalen 8. februar 2006.
- ↑ «Part II: Definitive Knowledge - The Washburn Party (1870)». Yellowstone National Park: Its Exploration and Establishment. National Park Service. Arkivert frå originalen 13. desember 2004.
- ↑ Thomas D. Brock. «Colorful Yellowstone». Life at High Temperatures. Arkivert frå originalen 25. november 2005.
- 1 2 Geiling, Natasha. «The Science Behind Yellowstone's Rainbow Hot Spring». Smithsonian.com. Smithsonian Institution. Henta 17. august 2015.
- ↑ «Grand Prismatic Spring». Geyser Observation and Study Association.
- Denne artikkelen bygger på «Grand Prismatic Spring» frå Wikipedia på engelsk, den 14. mai 2019.
