បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីន

បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីន
Bosna i Hercegovina (បូស្នី); Босна и Херцеговина (ស៊ែប៊ូ-ក្រូអាត)
	ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
	ភ្លេងជាតិ; Državna himna Bosne i Hercegovine ; ("ចម្រៀងជាតិបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីន")
	ទីតាំងប្រទេសបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីន (ក្រហម) នៅទ្វីបអឺរ៉ុប
រដ្ឋធានី; និង ទីក្រុងធំបំផុត	សារ៉ាសេវ៉ូ; 43°52′N 18°25′E / 43.867°N 18.417°E
ភាសាផ្លូវការ (កម្រិតសហព័ន្ធ)	គ្មាន
រដ្ឋាភិបាល	សហព័ន្ធសភានិយម សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យប្រព័ន្ធនាយកាល័យ
- អគ្គតំណាង	គ្រីស្ទាន ឆ្មីដត៍
- ប្រធានគណៈអធិបតី	ហ្សេលកូ កុមស៊ីក
- សមាជិកគណៈអធិបតី	ដេនីស បេស៊ីរ៉ូវីជ; ហ្សេលកា ស៊ីយ៉ាណូវិជ
- ប្រធានគណៈរដ្ឋមន្ត្រី	បូរហាណា គ្រីស្តូ
នីតិបញ្ញត្តិ	រដ្ឋសភា
- សភាជាន់ខ្ពស់	ប្រជាសភា
- សភាជាន់ទាប	សភាតំណាងរាស្ត្រ
ប្រវត្តិសាស្ត្រ
- បូស្នីដើមមជ្ឈិមសម័យ	សតវត្សរ៍ទី៩
- បានាចក្របូស្នី	១១៥៤
- ព្រះរាជាណាចក្របូស្នី	១៣៧៧
- អូតូម៉ង់ចូលឈ្លានពាន	១៤៦៣
- ក្រោមអូទ្រីស-ហុងគ្រី	១៨៧៨
- ស្ថាបនកម្មយូហ្គោស្លាវី	១ ធ្នូ ១៩១៨
- សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមក្នុងយូហ្គោស្លាវី	២៩ វិច្ឆិកា ១៩៤៥
- ប្រកាសឯករាជ្យ	៣ មីនា ១៩៩២
- កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន	១៨ មីនា ១៩៩៤
- កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងដេយតុន	១៤ ធ្នូ ១៩៩៥
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៥១,២០៩ គ.ម២ (ទី១២៥)
- ផ្ទៃទឹក (%)	១.‌៤
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣)	២,៩០៤,២៥៦ (ទី១៣៧)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១៣)	៣,៥៣១,១៥៩
- ដង់ស៊ីតេ	៦៩ នាក់/គ.ម២ (ទី១៥៦)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៥)
- សរុប	៧៨.៦៥ ពាន់លានដុល្លារ (ទី១១០)
- ក្នុងម្នាក់	២២,៨៣០ ដុល្លារ (ទី៨៣)
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៥)
- សរុប	៣៣.២៤ ពាន់លានដុល្លារ (ទី១១០)
- ក្នុងម្នាក់	៩,៦៥៩ ដុល្លារ (ទី៨៨)
ជីនី (២០២២)	២៧.១; ទាប
HDI (២០២៣)	០.៨០៤; ខ្ពស់ណាស់ · ទី៧៤
រូបិយវត្ថុ	ម៉ាកប្ដូរ (BAM)
ល្វែងម៉ោង	UTC+១ (CET)
- រដូវក្តៅ (DST)	UTC+២ (CEST)
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៣៨៧
កូដ ISO 3166	BA
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.ba
	មើលជា Q225 លើវីគីទិន្នន័យ

ប្រទេសបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីន ឬអាចសរសេរបានថា បូស្នី និងអ៊ែរសេកូវីន^{[ស ១]} ឬអាចហៅខ្លីបានថា បូស្នី គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅតំបន់អឺរ៉ុបអាគ្នេយ៍ ពោលនៅក្នុងឧបទ្វីបបាល់កង់។ ប្រទេសនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេសស៊ែប៊ីនៅភាគខាងកើត ម៉ុងតេណេគ្រោនៅភាគអាគ្នេយ៍ និងប្រទេសក្រូអាស៊ីនៅភាគខាងជើងនិងនិរតី ហើយមានឆ្នេរប្រវែង ២០ គីឡូម៉ែត្រជាប់សមុទ្រអាឌ្រីយ៉ាទិកនៅភាគខាងត្បូង។ ប្រទេសនេះបែងចែកជាតំបន់ធំៗចំនួនពីរ (ដូចដែលឃើញនៅក្នុងឈ្មោះ) ដោយបូស្នី (តំបន់ធំ) មានអាកាសធាតុទ្វីបមធ្យមជាមួយនឹងនិទាឃរដូវដ៏ក្ដៅខ្លាំង និងសិសិររដូវត្រជាក់រងា។ ភូមិសាស្ត្របូស្នីភាគច្រើនមានលក្ខណៈខ្ពង់រាប ពិសេសនៅតំបន់ផ្នែកកណ្ដាលនិងខាងកើត ដែលសុទ្ធសឹងតែត្រួតពីលើដោយជួរភ្នំទឹកកកឌីណារីក។ រីឯអ៊ែរសេកូវីនវិញ (តំបន់តូច) គឺមានទីតាំងស្ថិតនៅប៉ែកខាងត្បូងនៃប្រទេស និងមានអាកាសធាតុតំបន់មេឌីទែរ៉ាណេ ហើយគ្របដណ្ដប់ភាគច្រើនដោយជួរភ្នំខ្ពង់រាបដូចបូស្នីដែរ។ សារ៉ាសេវ៉ូគឺជារដ្ឋធានី និងជាទីក្រុងធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសនេះ។

ទឹកដីតំបន់នៃប្រទេសបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនសព្វថ្ងៃត្រូវបានមនុស្សចូលមកតាំងទីលំនៅដំបូងតាំងពីយុគថ្មបំបែកលើមកម៉្លេះ ដោយវប្បធម៌មនុស្សក្នុងតំបន់ដំបូងៗដូចជា ប៊ុតមៀរ កាកានជ៍ និងវូឆេដុលបានលេចចេញជារូបរាងឡើងនៅកំឡុងយុគថ្មរំលីង។ ក្រោយពីក្រុមពួកបុព្វឥណ្ឌូអឺរ៉ុបបានផ្លាស់ទីមករស់នៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប តំបន់ទឹកដីនៃប្រទេសបូស្នីបច្ចុប្បន្នក៏ត្រូវបានកាន់កាប់ និងទទួលឥទ្ធិពលពីអរិយធម៌អ៊ីល្លីរី និងសែលត៍។ មកដល់ពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍ទីមួយនៃគ្រិស្តសករាជ ទឹកដីបូស្នីក៏ត្រូវបានកាត់បញ្ចូលទៅក្នុងខេត្តដាល់ម៉ាស៊ីរបស់ចក្រភពរ៉ូម។ បុព្វបុរសនៃជនជាតិស្លាវខាងត្បូងបច្ចុប្បន្នបានចូលមកដល់ទឹកដីប្រទេសបូស្នីនេះនៅរវាងសតវត្សរ៍ទីប្រាំមួយ និងទីប្រាំបួន។ នៅសតវត្សរ៍ទី១២ បានាចក្របូស្នីបានលេចឡើងជាអង្គភាពនយោបាយបូស្នីឯករាជ្យដំបូងគេ។^[១១] រដ្ឋនគរមួយនេះបានវិវត្តខ្លួនក្លាយជាព្រះរាជាណាចក្របូស្នី ដែលត្រូវជារដ្ឋដ៏មានអំណាចឥទ្ធិពលបំផុតនៅក្នុងតំបន់បាល់កង់ខាងលិចនៅត្រឹមសតវត្សរ៍ទី១៤។^[១១] ចក្រភពអូតូម៉ង់បានកាត់អាណាចក្របូស្នីបញ្ចូលជាទឹកដីរបស់ខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ១៤៦៣ ហើយបានផ្សព្វផ្សាយសាសនាឥស្លាមទៅកាន់ប្រជាជនបូស្នីកាលសម័យនោះ។ ចាប់តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ រហូតដល់សង្គ្រាមលោកលើកទី១ រដ្ឋបូស្នីត្រូវបានកាត់ចូលទៅក្នុងចក្រភពអូទ្រីស-ហុងគ្រី។ នៅក្នុងសម័យអន្តរសង្គ្រាម បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនបានក្លាយជាផ្នែកមួយនៃព្រះរាជាណាចក្រយូហ្គោស្លាវី។ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២ បានបញ្ចប់ បូស្នីបានទទួលសិទ្ធិជាសាធារណរដ្ឋស្វយ័តនៅក្នុងសាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធសង្គមនិយមយូហ្គោស្លាវីដែលទើបបង្កើតថ្មី។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩២ បន្ទាប់ពីយូហ្គោស្លាវីបានបែកខ្ញែកទៅជារដ្ឋតូចៗ សាធារណរដ្ឋបូស្នីក៏បានប្រកាសឯករាជ្យ។ ភ្លាមៗនោះ សង្គ្រាមបូស្នីក៏បានផ្ទុះឡើងដោយបានអូសបន្លាយរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៩៥ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងដេយតុនបានបិទបញ្ចប់ឈុតឆាកសង្គ្រាមនោះ។

ប្រទេសបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនបច្ចុប្បន្នមានប្រជាជនរស់នៅប្រមាណ ២.៩ លាននាក់ ដោយបែងចែកទៅជាក្រុមជនជាតិធំៗចំនួនបី។ ទីមួយគឺ ជនជាតិបូស្នី ដែលមានចំនួនជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនប្រជាជនសរុបក្នុងប្រទេស បន្ទាប់មកគឺ ជនជាតិស៊ែប ដែលមានចំនួនមួយភាគបីនឹងប្រជាជនសរុប និងចុងក្រោយគឺ ជនជាតិក្រូអាតប្រមាណមួយភាគប្រាំមួយ។ ជនជាតិភាគតិចរស់នៅនៅក្នុងប្រទេសនេះរួមមាន ជ្វីហ្វ រ៉ូម៉ានី អាល់បានី ម៉ុងតេណេគ្រោ អ៊ុយក្រែន និងតួកគីជាដើម ដែលសុទ្ធតែស្ថិតក្នុងចំណោម "ជនជាតិភាគតិចជាតិ" ចំនួន ១៧ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយរដ្ឋ។ បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនមានស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តចំនួនពីរថ្នាក់ (ទ្វេសភា) និងប្រធានាធិបតីចំនួនបីរូបដែលម្នាក់ៗមានដើមកំណើតមកពីក្រុមជនជាតិសំខាន់ៗទាំងបី (បញ្ចូលគ្នាហៅថា គណៈអធិបតី)។ អំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាលមជ្ឈិមគឺមានតិចតួចណាស់ ដោយសារប្រទេសនេះភាគច្រើនមានវិមជ្ឈការជ្រៅគ្របដណ្ដប់គ្រប់ជាន់ថ្នាក់។ ដោយសារហេតុនេះ ប្រទេសបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនត្រូវបានបែងចែកបន្តទៅជាអង្គភាពស្វយ័តចំនួនពីរទៀតគឺ សហព័ន្ធបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីន និងសាធារណរដ្ឋស៊ែបរ៍ស្កា ហើយនិងអង្គភាពទីបីដាច់ដោយឡែកមួយទៀតហៅថា ស្រុកប្រ៊ឺឆ្កូ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបាលមូលដ្ឋានរៀងខ្លួន។

បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនគឺជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ និងមានសេដ្ឋកិច្ចចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ ដោយផ្ដោតលើវិស័យឧស្សាហកម្មនិងកសិកម្ម បន្ទាប់មកគឺវិស័យទេសចរណ៍និងសេវាកម្ម។ វិស័យទេសចរណ៍នេះមួយផងដែរបានកំពុងរីកលូតលាស់កើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។^[១២]^[១៣] ប្រទេសនេះមានប្រព័ន្ធសន្តិសុខសង្គម និងប្រព័ន្ធតំហែសុខភាពសកល ហើយការអប់រំក្នុងកម្រិតបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សាគឺមិនគិតថ្លៃឡើយ។ បច្ចុប្បន្ន បូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនគឺជាប្រទេសបេក្ខភាពចូលរួមក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប ហើយក៏ជារដ្ឋបេក្ខភាពសម្រាប់សមាជិកភាពណាតូផងដែរចាប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១០ មក។^[១៤]

កំណត់សម្គាល់

↑ ភាសាបូស្នី៖ Босна и Херцеговина, ភាសាក្រូអាត៖ Bosna i Hercegovina, ភាសាស៊ែប៊ី៖ Bosna i Hercegovina ឬ Босна и Херцеговина (ទម្រង់គីរីឡុស)

ឯកសារយោង

↑ "Constitution of Bosnia and Herzegovina" (PDF). Archived (PDF) from the original on 28 October 2015. Retrieved 25 November 2025.
↑ Faingold, Eduardo D. (2004). "Language rights and language justice in the constitutions of the world". Language Problems & Language Planning 28 (1): 11–24. ISSN 0272-2690. DOI:10.1075/lplp.28.1.03fai.
↑ Sadurski, Wojciech (2005). Rights Before Courts: A Study of Constitutional Courts in Postcommunist States of Central and Eastern Europe. Springer. p. 342. ល.ស.ប.អ. 1402030061. https://archive.org/details/rightsbeforecour00sadu.
↑ Footitt, Hilary; Kelly, Michael (2012). Languages at War: Policies and Practices of Language Contacts in Conflict. Basingstoke: Palgrave Macmillan. pp. 111–120. ល.ស.ប.អ. 978-0230368774.
↑ "Demografija, 2023" (PDF). bhas.gov.ba. Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina. 31 October 2024. p. 26. Retrieved 2025-11-25.
↑ "Alarmantna situacija u BiH: Kad se spoje kontinuirano iseljavanje i pad nataliteta, rezultat je pusta zemlja". 3 August 2025. https://www.vecernji.hr/vijesti/kad-se-spoje-kontinuirano-iseljavanje-i-pad-nataliteta-u-bih-rezultat-je-pusta-zemlja-1881422។ បានយកមក 2025-11-25.
↑ Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine / Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina (2016). "Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini, 2013: Rezultati Popisa / Census of Population, Households and Dwellings in Bosnia and Herzegovina, 2013: Final Results" (PDF). Archived (PDF) from the original on 25 June 2021. Retrieved 2025-11-25. {{cite web}}: zero width space character in |title= at position 1 (help)
↑ ^៨,០ ^៨,១ ^៨,២ ^៨,៣ "Bosnia and Herzegovina Datasets". imf.org. មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ. Retrieved 2025-11-25.
↑ "Anketa o potrošnji domaćinstava u Bosni i Hercegovini 2021/22" (PDF). Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Retrieved 2025-11-25.
↑ "Human Development Report 2025" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. 6 May 2025. Archived (PDF) from the original on 6 May 2025. Retrieved 2025-11-25.
↑ ^១១,០ ^១១,១ "Bosnia and Herzegovina - Ottoman, Yugoslav, War | Britannica". www.britannica.com. 2025-06-02. Retrieved 2025-11-27.
↑ "Human Development Indices and Indicators: 2018 Statistical Update" (PDF). UNDP. Archived (PDF) from the original on 22 March 2017. Retrieved 27 November 2025.
↑ "International tourism, number of arrivals – Bosnia and Herzegovina". World Bank. Archived from the original on 25 January 2021. Retrieved 27 November 2025.
↑ "Membership Action Plan (MAP)". NATO. Archived from the original on 18 April 2015. Retrieved 27 November 2025.

តំណភ្ជាប់ក្រៅ

ស្វែងយល់បន្ថែមអំពីបូស្នី-អ៊ែរសេកូវីនលើ គម្រោងបងប្អូនរបស់វិគីភីឌា:
	និយមន័យនិងបំណកប្រែពីវិគីនានុក្រម
	រូបភាពនិងមីឌាពី Wikimedia Commons
	ប្រភពរៀនសូត្រពីវិគីសាកលវិទ្យាល័យ
	រឿងរ៉ាវព័ត៌មានពីវិគីព័ត៌មាន
	សម្រង់ពាក្យសម្ដីពីវិគីសម្រង់ពាក្យ
	អត្ថបទប្រភពដើមពីវិគីប្រភព
	សៀវភៅពុម្ពពីវិគីសៀវភៅ

អត្ថបទនេះគឺជាអត្ថបទខ្លីមិនពេញលេញ។ លោកអ្នកអាចជួយវីគីភីឌាដោយសរសេរពង្រីកបន្ថែម។

[11] ភាសាបូស្នី៖ Босна и Херцеговина, ភាសាក្រូអាត៖ Bosna i Hercegovina, ភាសាស៊ែប៊ី៖ Bosna i Hercegovina ឬ Босна и Херцеговина (ទម្រង់គីរីឡុស)

[Constitution-1] "Constitution of Bosnia and Herzegovina" (PDF). Archived (PDF) from the original on 28 October 2015. Retrieved 25 November 2025.

[2] Faingold, Eduardo D. (2004). "Language rights and language justice in the constitutions of the world". Language Problems & Language Planning 28 (1): 11–24. ISSN 0272-2690. DOI:10.1075/lplp.28.1.03fai.

[3] Sadurski, Wojciech (2005). Rights Before Courts: A Study of Constitutional Courts in Postcommunist States of Central and Eastern Europe. Springer. p. 342. ល.ស.ប.អ. 1402030061. https://archive.org/details/rightsbeforecour00sadu.

[Footitt-4] Footitt, Hilary; Kelly, Michael (2012). Languages at War: Policies and Practices of Language Contacts in Conflict. Basingstoke: Palgrave Macmillan. pp. 111–120. ល.ស.ប.អ. 978-0230368774.

[bhas_gov_ba-5] "Demografija, 2023" (PDF). bhas.gov.ba. Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina. 31 October 2024. p. 26. Retrieved 2025-11-25.

[Vecernji-6] "Alarmantna situacija u BiH: Kad se spoje kontinuirano iseljavanje i pad nataliteta, rezultat je pusta zemlja". 3 August 2025. https://www.vecernji.hr/vijesti/kad-se-spoje-kontinuirano-iseljavanje-i-pad-nataliteta-u-bih-rezultat-je-pusta-zemlja-1881422។ បានយកមក 2025-11-25.

[Popis2013-7] Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine / Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina (2016). "Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini, 2013: Rezultati Popisa / Census of Population, Households and Dwellings in Bosnia and Herzegovina, 2013: Final Results" (PDF). Archived (PDF) from the original on 25 June 2021. Retrieved 2025-11-25. {{cite web}}: zero width space character in |title= at position 1 (help)

[IMFWEO.BA-8] ៨,០ ^៨,១ ^៨,២ ^៨,៣ "Bosnia and Herzegovina Datasets". imf.org. មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ. Retrieved 2025-11-25.

[9] "Anketa o potrošnji domaćinstava u Bosni i Hercegovini 2021/22" (PDF). Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Retrieved 2025-11-25.

[UNHDR-10] "Human Development Report 2025" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. 6 May 2025. Archived (PDF) from the original on 6 May 2025. Retrieved 2025-11-25.

[:0-12] ១១,០ ^១១,១ "Bosnia and Herzegovina - Ottoman, Yugoslav, War | Britannica". www.britannica.com. 2025-06-02. Retrieved 2025-11-27.

[13] "Human Development Indices and Indicators: 2018 Statistical Update" (PDF). UNDP. Archived (PDF) from the original on 22 March 2017. Retrieved 27 November 2025.

[14] "International tourism, number of arrivals – Bosnia and Herzegovina". World Bank. Archived from the original on 25 January 2021. Retrieved 27 November 2025.

[15] "Membership Action Plan (MAP)". NATO. Archived from the original on 18 April 2015. Retrieved 27 November 2025.

[១]

[២]

[៣]

[៤]

[៥]

[៦]

[៧]

[៨]

[៩]

[១០]

[ស ១]

[១១]

[១២]

[១៣]

[១៤]