Сан-Тамэ і Прынсіпі

Дэмакратычная Рэспубліка Сан-Тамэ і Прынсіпі
República Democrática de São Tomé e Príncipe
Сцяг Герб
Дэвіз: «Unidade, Disciplina, Trabalho»
Гімн: «Independência total»
Дата незалежнасці	12 ліпеня 1975 (ад Партугаліі)
Афіцыйныя мовы	партугальская мова
Сталіца	Сан-Тамэ
Найбуйнейшыя гарады	Сан-Тамэ, Санту-Антонью
Форма кіравання	Змешаная рэспубліка
Прэзідэнт Прэм'ер-міністр	Мануэл Пінту да Кошта Габрыэл Кошта
Насельніцтва Сан-Тамэ і Прынсіпі
• Ацэнка (2011)	183,176 чал. (188-я)
• Шчыльнасць	169,1 чал./км² (69-е месца)
ВУП (ППЗ)
• разам (2011)	379 млн дол.
• На душу насельніцтва	2,251 дол.
ВУП (намінал)
• разам (2011)	248 млн дол.
• На душу насельніцтва	1,473 дол.
ІРЧП (2011)	0,509
Валюта	Добра
Інтэрнэт-дамен	.st
Код ISO	ST
Код МАК	STP
Тэлефонны код	+239
Часавыя паясы	UTC+0 і Africa/Sao_Tome[d]
Аўтамабільны рух	справа[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сан-Тамэ і Прынсіпі (парт.: São Tomé and Príncipe) — астраўная краіна, размешчаная ў Гвінейскім заліве Атлантычнага акіяна. У склад краіны ўваходзяць два востравы вулканічнага паходжання, адлегласць паміж якімі складае 140 км, і яшчэ 6 невялікіх астравоў. Сталіца — Сан-Тамэ. Афіцыйная валюта — добра.

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Сан-Тамэ і Прынсіпі

На момант адкрыцця ў 1470—1471 гг. партугальскімі мараплаўцамі Ж. ды Сантарэнам і П. Эшкабарам астравы былі незаселены. З 1485 г. пачалася іх каланізацыя партугальцамі. У пачатку XVI ст. тут створаны плантацыі цукровага трыснягу, для працы на якіх прывозілі рабоў з Афрыкі, найбольш з Анголы. Рабы часта ўзнімалі паўстанні, найбуйнейшае з іх адбылося ў 1595—1596 гг. Змешанае насельніцтва (мулаты) было свабоднае, але непаўнапраўнае. Пасля скасавання ў 1875 г. рабства галоўнай галіной эканомікі стала вытворчасць какавы і кавы. У 1951 г. астравы атрымалі статус заморскай тэрыторыі, а ў 1972 г. — мясцовай аўтаноміі Партугаліі. У 1953 г. адбылося паўстанне ў падтрымку незалежнасці краіны, якое было задушана партугальскімі войскамі. З 1960 г. барацьбу за незалежнасць астравоў вёў створаны ў эміграцыі камітэт за вызваленне Сан-Тамэ і Прынсіпі (з 1972 г. — Рух за вызваленне Сан-Тамэ і Прынсіпі, РВСТП). Пасля рэвалюцыі ў Партугаліі (красавік 1974 г.) новы партугальскі ўрад прызнаў незалежнасць астравоў.

12 ліпеня 1975 г. абвешчана Дэмакратычная Рэспубліка Сан-Тамэ і Прынсіпі, а лідар РВСТП М. Пінту да Кошта стаў яе першым прэзідэнтам. У краіне быў усталяваны аднапартыйны рэжым РВСТП і абвешчаны курс на сацыялістычнае будаўніцтва і супрацоўніцтва з сацыялістычнымі краінамі. Цяжкае эканамічнае становішча ў 1980-я гады прымусіла ўрад Сан-Тамэ і Прынсіпі пачаць збліжэнне з краінамі Захаду і лібералізацыю палітычнага і эканамічнага жыцця. У жніўні 1990 г. прынята Канстытуцыя, якая ўвяла прамыя прэзідэнцкія выбары, шматпартыйнасць і грамадзянскія свабоды. На першых свабодных выбарах у студзені 1991 г. перамагла апазіцыя, лідар якой М. Траавада ў сакавіку 1991 г. абраны прэзідэнтам краіны. У 1990-я гг. ажыццёўлены рынкавыя рэформы ў эканоміцы, але эканамічнае становішча краіны застаецца складаным. Яна моцна залежыць ад замежнай эканамічнай дапамогі.

Гл. таксама

• Востраў Каросу

Літаратура

• Сан-Таме і Прынсіпі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 161. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сан-Тамэ і Прынсіпі