ระบบภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด
 | บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
ระบบภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด (อังกฤษ: innate immune system) คือภูมิคุ้มกันที่ร่างกายสร้างขึ้นเองเพื่อป้องกันและสกัดเชื้อโรค ทำให้มนุษย์ปลอดภัยจากสิ่งมีชีวิตสายพันธุ์อื่น ทำให้มนุษย์ปลอดภัยจากการติดเชื้อที่มาจากสัตว์อื่น ๆ เช่น ผิวหนัง และเยื่อบุต่างๆ ซึ่งเป็นการป้องกันเชื้อโรคชั้นแรก[1] เป็นระบบย่อยหนึ่งในสองระบบของระบบภูมิคุ้มกันของสัตว์มีกระดูกสันหลังรวมทั้งมนุษย์ด้วย ระบบนี้มีจุดกำเนิดในสายวิวัฒนาการที่เก่ากว่าอีกระบบหนึ่งคือระบบภูมิคุ้มกันแบบปรับตัว นอกจากนี้แล้วระบบภูมิคุ้มกันโดยกำเนิดยังเป็นระบบภูมิคุ้มกันหลักของสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์แบบดั้งเดิม รวมถึงพืช เห็ดรา และแมลงอีกด้วย[2]
ระบบภูมิคุ้มกันคือแนวป้องกันด่านแรกของร่างกายในการต่อต้านสิ่งแปลกปลอมอย่างเชื้อโรค ระบบภูมิคุ้มกันช่วยปกป้องคุณจากการเจ็บป่วยและส่งเสริมการฟื้นตัวเมื่อคุณไม่สบายหรือได้รับบาดเจ็บ คุณสามารถเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันได้ด้วยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ การออกกำลังกาย และนอนหลับให้เพียงพอ[3]
ภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด (ภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติ) ถูกเรียกเช่นนี้เนื่องจากภูมิคุ้มกันนี้มีมาตั้งแต่กำเนิดและไม่จำเป็นต้องเรียนรู้จากการสัมผัสกับผู้รุกราน ดังนั้นจึงตอบสนองต่อผู้รุกรานจากภายนอกได้ทันที[4]
การป้องกัน
[แก้]การปกป้องที่ได้รับจากผิวหนังและเยื่อเมือก
[แก้]จะเป็นการป้องกันที่บริเวณผิวหนังหรือเยื่อบุต่าง ๆ ประกอบด้วย 3 กลไก
- กลไกทางกายภาพ เป็นกลไกที่กีดขวางไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้ เช่น ผิวหนัง เยื่อบุทางเดินหายใจ เยื่อบุทางเดินอาหาร รูขุมขน ต่อมเหงื่อและต่อมใต้ผิวหนังต่าง ๆ รวมทั้งจุลินทรีย์ประจำถิ่น
- กลไกทางเคมี เป็นกลไกที่อาศัยสารเคมีที่ร่างกายสร้างขึ้นมาทำลายเชื้อโรค เช่น กรดในกระเพาะอาหาร สารคัดหลั่งชนิดต่าง ๆ จากต่อมต่าง ๆ กรดแลคติกและอิเลคโทรไลท์ในเหงื่อ
- กลไกทางพันธุกรรม เป็นกลไกซึ่งทำให้เชื้อโรคบางชนิดไม่สามารถติดเชื้อในคนบางกลุ่มได้ เช่น คนไม่สามารถติดเชื้อไข้หวัดแมว และแมวไม่สามารถติดเชื้อคางทูมจากคนได้ หรือในคนที่เป็นโรค Sickle cell anemia จะมีความต้านทานต่อโรคมาลาเรีย[5]
บทบาทของโปรตีน
[แก้]โปรตีนหลายชนิด (เอนไซม์) ช่วยเซลล์ของระบบภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด เอนไซม์ที่แตกต่างกันเก้าชนิดจะกระตุ้นซึ่งกันและกันในลักษณะปฏิกิริยาลูกโซ่ เอนไซม์หนึ่งชนิดในระยะแรกจะกระตุ้นเอนไซม์หลายตัวในระยะที่สอง ซึ่งเอนไซม์แต่ละตัวจะกระตุ้นเอนไซม์หลายตัวในระยะที่สาม และเป็นเช่นนี้ไปเรื่อยๆ วิธีนี้ช่วยให้การตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงขึ้นอย่างรวดเร็ว[6]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ทิพย์แสง, ศรุดา. "ภูมิคุ้มกัน สำคัญอย่างไร". www.scimath.org. สืบค้นเมื่อ 2025-08-12.
- ↑ Janeway C, Travers P, Walport M, Shlomchik M (2001). Immunobiology (Fifth ed.). New York and London: Garland Science. ISBN 0-8153-4101-6..
- ↑ "Your Immune System: What You Need To Know". Cleveland Clinic (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2025-06-26. สืบค้นเมื่อ 2025-08-12.
- ↑ "Innate Immunity - Immune Disorders". MSD Manual Consumer Version (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2025-08-12.
- ↑ "1.3 ภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด (Innate immunity)". GURU VACCINE. สืบค้นเมื่อ 2025-08-12.
- ↑ "In brief: The innate and adaptive immune systems", InformedHealth.org [Internet] (ภาษาอังกฤษ), Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG), 2023-08-14, สืบค้นเมื่อ 2025-08-12
 | บทความแพทยศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |