Coco

Coco cru
Valor nutricional por 100 g
Enerxía	354 kcal (1 480 kJ)
Carbohidratos	15.23 g
Azucres	6.23 g
Fibra alimentaria	9.0 g
Graxas	33.49 g
Saturadas	29.698 g
Monoinsaturadas	1.425 g
Poliinsaturadas	0.366 g
Proteínas	3.33 g
Triptófano	0.039 g
Treonina	0.121 g
Isoleucina	0.131 g
Leucina	0.247 g
Lisina	0.147 g
Metionina	0.062 g
Cistina	0.066 g
Fenilalanina	0.169 g
Tirosina	0.103 g
Valina	0.202 g
Arxinina	0.546 g
Histidina	0.077 g
Alanina	0.170 g
Ácido aspártico	0.325 g
Ácido glutámico	0.761 g
Glicina	0.158 g
Prolina	0.138 g
Serina	0.172 g
Vitaminas	Cantidade %DV†
Tiamina (B1)	6% 0.066 mg
Riboflavina (B2)	2% 0.020 mg
Niacina (B3)	4% 0.540 mg
Ácido pantoteico (B5)	6% 0.300 mg
Vitamina B6	4% 0.054 mg
Ácido fólico (B9)	7% 26 μg
Vitamina C	4% 3.3 mg
Vitamina E	2% 0.24 mg
Vitamina K	0% 0.2 μg
Minerais	Cantidade %DV†
Calcio	1% 14 mg
Cobre	22% 0.435 mg
Ferro	19% 2.43 mg
Magnesio	9% 32 mg
Manganeso	71% 1.500 mg
Fósforo	16% 113 mg
Potasio	8% 356 mg
Selenio	14% 10.1 μg
Sodio	1% 20 mg
Cinc	12% 1.10 mg
Outros constituíntes	Cantidade
Auga	47 g
	Ligazón á base de datos USDA Database entry
	Units; μg = microgramos • mg = miligramos; IU = Unidades internacionais;
	†As porcentaxes son aproximadas empregando a recomendación de US para os adultos. ; Fonte: Base de datos USDA Nutrient

Coco
	Cocos nucifera ; Carl von Linné 1753
	Instancia de taxon
	Subclase de planta útil
	Categoría taxonómica especie
	Taxon superior Cocos
	Nome curto C. nucifera
	Nome común Coco
	Sinonimia Coccus Mill. (1754).; Calappa Steck (1757).; Coccos Gaertn. (1788), orth. var. ;
Características
	Rusticidade da planta 10
	Fonte de coco; coconut shell (en) ; Copra; coconut leaf (en) ; Coconut oil (en) ; Aceite de coco; jagra (pt) ; fibra de coco (pt) ; água de coco (pt) ; coconut timber (en) ; Coconut aroma (en)
	Uso planta medicinal; froito; alimento; Florestamento (pt) ; madeira; febra
	Área de distribución Fujian; Provincia de Cantón; Tíbet; Gabón
Clasificación taxonómica
Reino	Plantae
División	Magnoliophyta
Clase	Liliopsida
Orde	Arecales
Familia	Arecaceae
Subfamilia	Arecoideae
Tribo	Cocoeae
Subtribo	Butiinae
Xénero	Cocos
Especie	Cocos nucifera
Datas e cronoloxía
	Data de comezo hai 55 millóns de anos
Identificadores
ITIS	42451
OTT	366250
Fontes e ligazóns
	Descrito pola fonte Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 13(1) (en) pp. 144 ; Encyclopædia Britannica 1911 Encyclopædia Britannica/Coco-nut Palm (en) ; Enciclopedia Soviética Armenia ; Ботанический словарь Q121863313 ; Grande Enciclopedia Soviética (1926—1947) Q122053431 ; Flora of the Lesser Antilles, Leeward and Windward Islands (en) ; Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Q24768359 ; Gujin Tushu Jicheng Q96599335 ; Zhiwu Mingshi Tukao (en) Q107403658 ; Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Q24443958 ; Meyer’s Universum, Fünfzehnter Band (en) Ein Landschaftsbild bei Colombo auf der Insel Ceylon (en) ;
	Wikidata G:Commons C:Commons

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Coco (homónimos).

O coco^[2]^[3] (Cocos nucifera) é unha palmeira duns 30 m de altura da familia Arecaceae. É a única especie do xénero Cocos. Chámase tamén coco ao seu froito.^[4].

O nome da planta: coco, empregado en todas as linguas occidentais, vén do galego-portugués: côco (cranio, cabeza), e á súa vez do protocelta. Está tamén relacionado co personaxe mitolóxico do coco.

Localización

A planta pódese atopar nos areais da beiramar tropical ^[5] do mar Caribe, océano Índico e Pacífico. Cultivada dáse noutras zonas de clima quente. Adoita medrar dende o ecuador até paralelos 28º de ambos os dous hemisferios, con algunhas excepcións como as illas Bermudas ou o arquipélago de Madeira no paralelo 32º, ou Illas Kermadec, entre os paralelos 29º e 31º.

Descrición

As follas desta planta son de gran tamaño ata os 3 m de longo e o seu froito, a noz de coco, contén a semente máis grande que existe. O coqueiro é unha soa especie con múltiples variedades, diferenciadas basicamente pola cor do froito (amarelo ou verde). As plantas só presentan diferenzas no talo. A característica común de todas elas é o sabor do froito: agradábel, doce, carnoso e zumarento. A importancia económica fixo que se comezase a cultivar nas praias tropicais, o lugar máis axeitado.

As flores do coco son poligamomonoecias, coas flores masculinas e femininas na mesma inflorescencia. O florecemento ocorre arreo, coas flores femininas producindo as sementes.

Etilmoloxía

A etimoloxía da palabra coco é galego-portuguesa, cunha antiga orixe celta *krowkā-^[6]. O nome do froito veulle dado polos navegantes portugueses durante a primeira viaxe de Vasco da Gama á India, cando trouxeron por vez primeira o coco a Europa. Segundo Losada, os mariñeiros déranlle o nome pola semellanza a unha cabeza ou coco (en galego e portugués) xa que semella unha face con dous ollos e unha boca aberta, moi semellante ao monstro 'côco', 'coca' ou 'cuca' do folclore galegoportugués (tamén a bugallo do carballo chámase coca en galego).^[7]^[8] Aparentemente o nome 'coco' veu dos encontros en 1521 entre os mariñeiros portugueses e os moradores das costas do Índico, porque ningún nome semellante se atopa en calquera das linguas da zona, onde os portugueses apañaron o froito; de feito Barbosa, Barros e García, ao mencionaren o nome na lingua tamil-malaiam tenga e kanarés narle, din claramente, "chámamos eses froitos quoquos", "a nosa xente deulles o nome de coco" e "ao que nós chamamos coco e os de Malabar temga".

Orixes

A orixe da planta é descoñecida, para algúns botanistas é de orixe asiática e para outros do Caribe. Sen ter en conta a súa orixe, os cocos téñense espallado a través de moitas das zonas tropicais do mundo, axudado probabelmente en moitos casos polo factor humano. O coco como é unha semente rexa, propágase a grandes distancias polas correntes mariñas, acadando a beiramar norueguesa.

Cultivo

A planta non atura o frío,^[5] as grandes alturas, o afastamento do mar, os solos duros e escasos de sal. Pola contra axéitase a zonas con forte vento (que ademais é imprescindíbel para que as flores polinicen) e ao sal. Prefire áreas asolladas (do tipo tropical) e de precipitación regular (750 a 2.000 milímetros anualmente). Os cocos tamén necesitan de alta humidade ambiental (70-80%+) para o crecemento óptimo, polo tanto o coco non se desenvolve axeitadamente en áreas cálidas con humidade baixa (o mar Mediterráneo, as costas do norte de Chile e no Perú), incluso onde estas sexan temperaturas altas, sendo difícil que medren en climas secos. Porén si pode medrar en zonas subtropicais como as Illas Canarias, Hawai, Cabo Verde ou a Florida onde a humidade relativa é elevada e as temperaturas non acostuman baixar dos 10 °C.^[9]

Utilidade

Artigo principal: coco (drupa).

O coco fica entre as máis antigas plantas útiles e se explota de múltiples maneiras. Á polpa seca chámanlle copra e contén un 60-70% de lípidos; da copra obtense aceite, utilizado na elaboración de margarina e xabrón. A madeira do coco emprégase para a construción. Os habitantes de Filipinas, Polinesia, Kiribati e as Illas Marshall consomen o zume to tronco do coco fresco; fermentado, pode se conservar e transformar nun tipo de bebida alcohólica, coñecida coma viño de coco.

As fibras que arrodean a noz de coco utilízanse para facer cepillos, colchóns e cordas. Nas illas do Caribe, adóitanse abrir as noces de coco non chegadas cun machado para extraer a auga do froito que é unha bebida refrixerante. Esta auga pode ficar até oito meses no froito pechado e conservar todas as súas cualidades.

Produción

Indonesia lidera a produción mundial de cocos no ano 2012, seguida de Filipinas e a India. Pollachi é a rexión coqueira máis salientábel da India. Tamén áchanse alí importantes industrias relacionadas: Tender Coconut Water, Copra, Coconut Oil, Coconut Cake, Coconut Toddy, Coconut Shell based Products, Coconut Wood based Products, Coconut Leaves, ou Coir Pith.

Listaxe dos 12 principais produtores de coco o ano 2012
País	Toneladas	Nota ao pé
Indonesia	18 000 000	F
Filipinas	15 862 386	P
India	10 560 000	P
Brasil	2 888 532	P
Sri Lanka	2 000 000	F
Vietnam	1 250 000	F
Tailandia	1 100 000	F
México	1 050 000	F
Papúa-Nova Guinea	900 000	F
Malaisia	585 000	F
Tanzania	580 000	F
Myanmar	430 000	F
Mundo'	59 983 908	A
Sen letra = dato oficial, P = dato ofical, F = estimación FAO, * = Inoficial, semioficial, C = dato calculado, A = Agregatdo (pode incluír oficiais, semi-oficiais ou aproximacións), Fonte: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Devision Arquivado 19 de xuño de 2012 en Wayback Machine. Cocoteros S.A

Sinonimia

Os nomes a seguir considéranse sinónimos de Cocos nucifera:^[10]

Palma cocos Mill. (1768), nom. illeg.
Calappa nucifera (L.) Kuntze (1891).
Cocos indica Royle (1840).
Cocos nana Griff. (1851).

Notas

↑ Sinónimos en Kew Consultado o 1 de agosto de 2009.
↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para coco.
↑ Algúns dicionarios e vocabularios específicos tamén recollen a forma coqueiro como é o caso de Termos esenciais de botánica, Universidade de Santiago de Compostela, 2004
↑ Dicionario da Real Academia Galega Coco Arquivado 22 de xullo de 2013 en Wayback Machine.
↑ ^5,0 ^5,1 Species Profiles for Pacific Island Agroforestry: Cocos nucifera (pdf file)
↑ Cf. Meyer-Lübke, Wilhelm (1911). Romanisches etymologisches wörterbuch. Heidelberg: Carl Winter's Universitätsbuchhandlung. pp. 183. , s.v. crūca
↑ Losada, Fernando Díez. (2004). La tribuna del idioma. Editorial Tecnologica de CR. p. 481. ISBN 978-9977-66-161-2.
↑ Figueiredo, Cândido. (1940). Pequeno Dicionário da Lingua Portuguesa. Livraria Bertrand. Lisboa. (en portugués)
↑ Werth, E. 1933. Distribution, Origin and Cultivation of the Coconut Palm (in periodical: Ber. Deutschen Bot. Ges., vol 51, pp. 301–304) (artículp traducido al inglés por el Dr. Child, R. (Director, Coconut Research Scheme, Lunuwila))
↑ Sinónimos en Kew Consultado o 1º de agosto de 2009.

Véxase tamén

Outros artigos

[1] Sinónimos en Kew Consultado o 1 de agosto de 2009.

[2] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para coco.

[3] Algúns dicionarios e vocabularios específicos tamén recollen a forma coqueiro como é o caso de Termos esenciais de botánica, Universidade de Santiago de Compostela, 2004

[4] Dicionario da Real Academia Galega Coco Arquivado 22 de xullo de 2013 en Wayback Machine.

[sppia-5] 5,0 ^5,1 Species Profiles for Pacific Island Agroforestry: Cocos nucifera (pdf file)

[6] Cf. Meyer-Lübke, Wilhelm (1911). Romanisches etymologisches wörterbuch. Heidelberg: Carl Winter's Universitätsbuchhandlung. pp. 183. , s.v. crūca

[7] Losada, Fernando Díez. (2004). La tribuna del idioma. Editorial Tecnologica de CR. p. 481. ISBN 978-9977-66-161-2.

[8] Figueiredo, Cândido. (1940). Pequeno Dicionário da Lingua Portuguesa. Livraria Bertrand. Lisboa. (en portugués)

[9] Werth, E. 1933. Distribution, Origin and Cultivation of the Coconut Palm (in periodical: Ber. Deutschen Bot. Ges., vol 51, pp. 301–304) (artículp traducido al inglés por el Dr. Child, R. (Director, Coconut Research Scheme, Lunuwila))

[10] Sinónimos en Kew Consultado o 1º de agosto de 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]